Xogos Tradicionais Infantís en Galícia

Cada estación do ano é propia para practicar determinados xogos. Por exemplo, no verán os nenos xogan ó gua com bolas de cristal, de barro ou de mármore, e as nenas ó peletre, á mariola ou ó truque; no outono as nenas entretéñense coa corda ou a goma e os nenos co trompo; no inverno, nenos e nenas xogan á estornela ou Hai xogos comuns de nenos e nenas vixentes durante todo o ano, como os corros e rodas, os xogos de prendas, a pita cega, o aro, as pompas de xabrón, os xogos de estatuas, os xogos coas mans, as tabas, os xogos con cromos ou con chapas, a raia, as agachadas, os xogos de policías e ladróns, os pulsos, as catro esquinas, o vexo-vexo, três en raia, submarinos, os tesouros, o pincho, ovo-pico-araña...

Anque poupo a pouco van desaparecendo, consérvanse em Galícia variados xogos e xoguetes tradicionais infantís, que se foron transmitindo de xeración em xeración.

Ás veces tem moita importância a habelencia física como andar á pata coxa, á carreta ou para atrás, nas carreiras de cabalos, no marro, no pano...

Para designa-los equipos ou eliminar componentes xógase a sortes con paos, a cara ou cruz, coa china, mediante pés...

Unhas veces establécese unha competência para gañar algo material, como ocorre co xogo das bólas, ou para mante-lo orgulho do equipo ou individual, como ocorre coa estornela, a panda ou a corda. Outras veces o xogo consiste nun sinxelo entretemento oral e psicolóxico como cando se xoga ás adiviñas, se narran contos, se recitan cancións ou se atropela um cando se din trabalinguas.

Moitos xogos tradicionais infantís necesitan elaborar preciamente os utensílios para poder practicalos. Isto require a busca de materiais axeitados e paciência para construí-lo xoguete. Coas canas secas das antigas vassoiras caseiras, con papeis de cores e con cordéis facíanse cometas para que voasen os días de vento. Tamén con canas se construían grileiras e frautas. As zoadeiras obtéñense con cascas de árbores ou con noves, as bonecas con carozos de milho, os tiratacos con canivelas de sabugueiro, os ruxe-ruxe con xuncos habelenciosamente traballados, mostros con cabazos...

Os xogos e xoguetes varían dunhas comarcas a outras, as zonas rurais ás zonas urbanas, do interior á costa... Varían tamén os nomes dos utensílios e ás veces as normas e regras polas que se rexen. E, malia todo, teñen características semellantes em toda Galicia, o que indica que forman parte dun acervo único e bem definido.


Disponível em

DOMÍNGUEZ, Manuel A. Fernández et al. Xeografía e História 2ESO. Madrid: Edicións Xerais de Galicia, S.A, 1997.

 

Enviado por Dayanne Helena Thomé da Silva.